Βυζαντινό Μουσείο

Το κτίριο είναι κτισμένο στα 1958 από τον ελληνικό στρατό για χρήση Βασιλικού περιπτέρου. Στη θέση του προϋπήρχε στρατιωτικό νοσοκομείο, που κτίστηκε μετά το 1870 στην εσωτερική αυλή του Σεραγιού.
Η επισκευή του και μετατροπή του σε μουσείο έγινε σταδιακά από 1986 μέχρι το 1995.


Βρίσκεται στη μεγάλη εσωτερική ακρόπολη (Ιτς Καλέ) του κάστρου που περιλαμβάνει ένα σύνολο κτιρίων από:
• Το θησαυροφυλάκιο. Σήμερα σε αυτό το κτίριο εκτίθενται η συλλογή Αργυροχοϊας του Μουσείου.
• Το κτίριο των Μαγειρείων. Λειτουργεί ως αναψυκτήριο.
• Τον τάφο του Αλή Πασά. Στη βορειοδυτική πλευρά του Φετιχιέ Τζαμί σώζεται ο οικογενειακός τάφος του Αλή Πασά. Εδώ θάφτηκε το ακέφαλο σώμα του το 1822. Στον ίδιο τάφο το 1809 είχα ταφεί η σύζυγος του Αλή και ένας από τους γιούς του.
Το σημερινό κιγκλίδωμα κατασκευάστηκε το 1999, με πρωτοβουλία του Συλλόγου αρχαιοφίλων Ιωαννίνων με δαπάνη του κληροδοτήματος Φιλίππου και αποτελεί αντίγραφο του αφαιρεθέντος το 1943.
• Την πυριτιδαποθήκη. Το κτίριο βρίσκεται στα δυτικά του Φετιχιέ Τζαμί, στο ανατολικό τμήμα της εσωτερικής ακρόπολης (Ιτς Καλέ). Χρησιμοποιήθηκε από το στρατό του Αλή Πασά ως χώρος φύλαξης πυρομαχικών (πυριτιδαποθήκη).
Πρόκειται για επίμηκες ορθογώνιο μονόχωρο θολωτό κτίριο, το οποίο συντηρήθηκε πρόσφατα από την 8η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και προορίζεται να χρησιμοποιηθεί ως χώρος περιοδικών εκθέσεων και πρόσθετων λειτουργιών του Μουσείου.
• Το Φετιχιέ Τζαμί. Στο χώρο αυτό θεωρείται ότι βρισκόταν η θέση του Βυζαντινού μητροπολιτικού ναού του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, προστάτη της πόλης, κτισμένο από τον πολιστή του Κάστρου Μιχαήλ Α' (1205-1215). Μετά το 1430 κτίστηκε δίπλα στην ερειπωμένη Μητρόπολη το πρώτο μετζήτι (ξύλινο τζαμί), με την προσωνυμία Φετιχιέ Τζαμί, δηλ. τζαμί της κατάκτησης.
Το 1611, μετά το αποτυχημένο επαναστατικό κίνημα του Διονυσίου του Φιλοσόφου και την έξωση των χρισταινών από το Κάστρο ανεγείρεται πέτρινο, μολυβδοσκέπαστο τζαμί με ψιλόλιγνο μιναρέ.

Στα 1795 ο Αλή Πασάς το ξανακτίζει δίνοντας την σημερινή του μορφή: τετράγωνη βάση, οκταγωνική ανωδομή, θολωτή οροφή. Η πρόσοψη και η ανατολική όψη φέρουν επεμβάσεις από τον Ελληνικό στρατό. Εξωτερικά στη βόρεια και ανατολική πλευρά σώζεται το δάπεδο του χαγιατιού. Εσωτερικά, σώζονται εντοιχισμένα στην αριστερή παραστάδα του Μιχράμπ, τμήματα μαρμάρινου πεσσού βυζαντινού τέμπλου, καθώς και ο ανεικονικός ζωγραφικός διάκοσμος του θόλου. Η τελευταία εργασία επισκευής έγινε το 1990-1991 από την 8η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων.

Τα τείχη της ακρόπολης ανήκουν στο οχειρωματικό έργο του Αλή Πασά και χτίστηκαν στο διάστημα 1795 - 1815. Ο σχεδιασμός και η κατασκευή τους έγινε από Ευρωπαίους μηχανικούς που δούλεψαν στην αυλή του Αλή Πασά. Η επικοινωνία με τον οικισμό γίνεται από τρεις κύριες πύλες και δύο δευτερεύουσες.


Στο Μουσείο εκτίθενται
Η κεντρική συλλογή στεγάζεται σε επτά αίθουσες στο ισόγειο του κτιρίου με ευρήματα ανασκαφών (γλυπτά, νομίσματα, κεραμεικά) από την παλαιοχριστιανική έως και τη μεταβυζαντινή περίοδο, καθώς εικόνες και κειμήλια από το 16ο έως και το 19ο αιώνα.
Στα εκθέματα περιλαμβάνονται μαρμάρινοι κίονες, κορινθιακά κιονόκρανα, νομίσματα, πήλινα λυχνάρια, βυζαντινά γλυπτά, χειρόγραφα ευαγγέλια, αγιογραφίες κ.ά.


Εκθεση Αργυροχοϊας
Στεγάζεται στο "Θησαυροφυλάκιο" και περιλαμβάνει συλλογές από δύο βασικές ενότητες αναλόγως την χρήση τους, εκκλησιαστική και κοσμική. Τέλος συμπληρώνεται με την αναπαράσταση ενός εργαστηρίου αργυροχοϊας.