Ξενοδοχεία δωμάτια διαμονή

Περιγραφή του κτιριακού συγκροτήματος της μονής
Ούτε το καθολικό ούτε τα οικοδομήματα μπορούν να προσφέρουν στοιχεία για την ίδρυση, την οργάνωση και τη λειτουργία της μονής. Όπου τα κτίσματα διατηρούνται σε σχετικά καλή κατάσταση, αποκαλύπτουν τοιχοποιία καλής κατασκευής με αργούς λίθους και άφθονο ασβεστοκονίαμα. Οι θόλοι μάλιστα είναι πολύ γεροί και χρησιμοποιήθηκε κουρασάνι, ως συνδετικό υλικό.

Έξω από τη μονή βρίσκεται μια πηγή και δίπλα της ένας αρχαίος ρωμαϊκός τάφος λαξευμένος μέσα στο βράχο με επιγραφή που δεν σώζεται ακέραια και μνημονεύει «ΤΩΠΟC ΤΙΒ ΚΛΑΥΔΙΟΥ ΕΥΡΩΤΑ». Την επιγραφή δημοσίευσε πρώτος ο Δέφνερ. Σε κάποια εποχή πρέπει να κατέφυγε στο μοναστήρι ένας Φράγκος μοναχός, ο οποίος άφησε και αυτός αποτύπωμα της ζωής του. Η επιγραφή στον τάφο του είναι στα γαλλικά και τον αναφέρει ως Χριστόφορο από Μαδαγασκάρη: «on revient toujours – à sa première amour».

Μια σκήτη στο βόρειο άκρο του μοναστηριού φράσσει την είσοδο μιας εξερευνημένης σπηλιάς μεγάλου ενδιαφέροντος.

Πάνω από τη θύρα εισόδου της μονής βρίσκεται εντοιχισμένη πλάκα στο υπέρθυρο με τη χρονολογία 1783. Πιθανότατα αυτή η χρονολογία να είναι χρονολογία ανακαίνισης, εφόσον το 1622 αναφέρεται ήδη η μονή σε πατριαρχικό σιγίλλιο. Προχωρώντας στον εσωτερικό ανοικτό διάδρομο, ανάμεσα στον βράχο από τα αριστερά μας και το βαθύ φαράγγι στα δεξιά, περνάει ο επισκέπτης μια δεύτερη τοξωτή, παλιά, ξύλινη πόρτα, που ανοίγει στο διαβατικό.

Πάνω από το διαβατικό βρίσκονται τα κελιά και οι ξενώνες, καθώς και το διώροφο πολύλοβο κωδωνοστάσιο. Ακολουθεί ένα μικρό προαύλιο με το ναό του Αγίου Νικολάου αριστερά. Δεξιά ένας μικρός τοίχος μόνο για την προστασία από τον γκρεμό, αφήνει το άνοιγμα σε μια εξαιρετική θέα προς το Λεωνίδιο. Βόρεια από το ναό, τα κτίρια της μονής είναι διώροφα: κελιά, ξενώνες, ηγουμενείο, στο ισόγειο αποθηκευτικοί χώροι. Όλα τα κτίρια είναι κεραμοσκέπαστα και κτισμένα μέσα στο κοίλωμα του βράχου. Δίπλα στο ναό είναι κτισμένο ένα μικρό παρεκκλήσι, αφιερωμένο στον Άγιο Διονύσιο, στη θέση που κατά την παράδοση βρέθηκε η παλιά εικόνα του αγίου Νικολάου.

 
Περιγραφή του Καθολικού
Το καθολικό, που αποτελεί κτίσμα των αρχών του 17ου αιώνα -ίσως και παλαιότερο- δεν διατηρεί την αρχική του μορφή σήμερα, γιατί η μονή πέρασε από πολλές δοκιμασίες και είναι εμφανείς οι μεταβολές που υπέστη. Πάντως, διατηρείται ο πυρήνας ενός μονόχωρου ναού μικρών διαστάσεων με τρείς κόγχες αθωνικού τύπου και με τρουλλίσκο που εγγράφεται μέσα σε τετράγωνο. Εξοικονομήθηκε χώρος με λάξευση του βράχου και έτσι ο ναός επεκτάθηκε προς τα δυτικά κατά 4 μέτρα, ώστε σήμερα να εμφανίζει μήκος περίπου 7 μέτρων και πλάτος 4 μέτρων. Η πρόσβαση στο ναό επιτυγχάνεται από τη νότια πλευρά με τέσσερις βαθμίδες. Τα παράθυρα του ναού είναι μεταγενέστερα.

Το καθολικό, που βρίσκεται κατά τέσσερα σκαλιά χαμηλότερα από το προαύλιο,  ανήκει στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με οκτάπλευρο τρούλο, ο οποίος επικάθεται σε τετράπλευρη βάση.

Η ανατολική πλευρά του μνημείου καταλήγει σε τρίκογχη διαμόρφωση της πρόθεσης, του διακονικού με μικρή θυρίδα, ενώ μεγαλύτερη είναι η κόγχη του Ιερού με ένα μεγάλο τοξωτό παράθυρο. Η κεντρική κόγχη είναι ημισφαιρική, ενώ οι δύο πλάγιες είναι αβαθείς. Και  οι τρεις φέρουν διάκοσμο με τη χαρακτηριστική κεράμινη οδοντωτή ταινία. Το δάπεδο είναι επιστρωμένο με πλακάκια.

Στη νότια πλευρά του ναού ανοίγεται η κύρια είσοδος, μια τετράπλευρη θύρα και δύο τοξωτά παράθυρα δεξιά της. Πάνω από το ένα παράθυρο και στο κέντρο της πλευράς αυτής υπάρχει κόγχη κενή με οδοντωτό διάκοσμο στο τοξωτό της άνοιγμα, εσωτερικά και εξωτερικά.

Στο εσωτερικό του ναού οι τοίχοι είναι ασβεστωμένοι και δεν υπάρχουν ίχνη τοιχογραφικού διακόσμου.


Κειμήλια - Φορητές Εικόνες
Στη μονή έχουν διατηρηθεί αξιόλογα χειρόγραφα, παλαιές εκδόσεις και τίμια λείψανα των αγίων: Νικολάου, Τρύφωνος, Χαραλάμπους, Παρασκευής, Ιωάννου Ελεήμονος, Παντελεήμονος, Διονυσίου του Αρεοπαγίτου κ.ά.

Στο ξυλόγλυπτο τέμπλο, που κοσμείται από κληματίδες και πτηνά, υπάρχουν τέσσερις δεσποτικές εικόνες: του Χριστού Μεγάλου Αρχιερέως, της Παναγίας Βρεφοκρατούσας, του αγίου Ιωάννου Προδρόμου και του αγίου Νικολάου, από τις οποίες οι δύο χρονολογούνται στα μέσα του 17ου αιώνα και αποτελούν αφιερώματα του γνωστού Οίκου Λικινίων της Μονεμβασίας. Στην εικόνα του Χριστού ως Μεγάλου Αρχιερέως υπάρχει στο κάτω μέρος η ακόλουθη επιγραφή:  †ΔΕΙCΙC ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ ΛΙΚΙΝΙΟΥ ΤΟΥ ΕΚ ΜΟΝΟΒΑCΙΑC αχμε. Επίσης, στα πόδια του αγίου Ιωάννου Προδρόμου στην αντίστοιχη εικόνα υπάρχει η αφιέρωση: †ΔΕΙCΙC ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΜΑΝΟΥCΟΥ ΜΑΝΤΙ ΤΟΥ ΕΚ ΜΟΝΕΜΒΑCΙΑC ΑΧΜΒ΄ (=1642). Εκτός από τις δεσποτικές εικόνες υπάρχει ψηλότερα στο τέμπλο σειρά 14  εικόνων με σκηνές από το Δωδεκάορτο.

Στο προσκυνητάρι η εικόνα του αγίου Νικολάου έχει  φιλοτεχνηθεί "δια χειρός Κυριάκου Κουλιδά το έτος 1767".


Βιβλιοθήκη
Στη βιβλιοθήκη της μονής διατηρούνται χειρόγραφα ευαγγέλια με θαυμάσια διακοσμητικά σχέδια και καλλιγραφικά γράμματα.


Μετόχια

• Αγιος Χαράλαμπος στο Λεωνίδιο
  Το μετόχι αυτό της Μονής Σίντζας στο Λεωνίδιο, το οποίο είναι αφιερωμένο στον άγιο Χαράλαμπο, χρησιμεύει ως χειμερινή κατοικία μοναχών. Έχει κατάλευκη εξωτερική παραδοσιακή όψη, που εναρμονίζεται με την αρχιτεκτονική των σπιτιών του Λεωνιδίου.
  
  Η θύρα εισόδου, με τοξωτό άνοιγμα, βρίσκεται στη δυτική πλευρά. Ο ναός του Αγίου Χαραλάμπους βρίσκεται στη νοτιοανατολική γωνία του αύλειου χώρου, ενώ γύρω υπάρχουν διάφορα κτίσματα, κελιά, ξενώνες και βοηθητικά κτίρια. Στον παλιό ναό, που ανήκει στον τύπο της καμαροσκέπαστης βασιλικής με διαστάσεις: 9,50 x 3,50 μέτρα περίπου, έγιναν σε μεταγενέστερη εποχή δύο επεκτάσεις, μία στα δυτικά και μία στα βόρεια.
  
  Από τον παλαιό ναό του Αγίου Χαραλάμπους έχει διατηρηθεί μόνο το ξυλόγλυπτο τέμπλο. Οι φορητές εικόνες είναι μέτριας τέχνης και χρονολογούνται τον 19ο αιώνα. Τα διώροφα κτίρια της δυτικής πλευράς, όπου βρίσκεται και το ηγουμενείο, έχουν ανακαινιστεί.
  
  
• Ο Αγιος Λεωνίδης
  Στην περιοχή του λιμανιού της Πλάκας βρίσκεται η μικρή μονόκλιτη βασιλική του Αγίου Λεωνίδη, η οποία παλαιότερα ήταν μετόχι της Μονής Σίντζας. Την πρώτη μνεία για ναό του Αγίου Λεωνίδη στην περιοχή έχουμε στο χρυσόβουλλο του Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου το 1293: "είτα ο ναός του Αγίου Λεωνίδου".
  Οι κάτοικοι της περιοχής έκτισαν το ναό σε αυτήν τη  θέση σε χρονολογία άγνωστη και ασφαλώς πριν από το τέλος του 13ου αιώνα, για να τιμήσουν έναν από τους πρώτους μάρτυρες των χριστιανικών διωγμών, τον άγιο Λεωνίδη. Ο σήμερα υφιστάμενος ναός πιθανώς να κτίστηκε σε ανάμνηση ή στη θέση του μαρτυρούμενου βυζαντινού ναού.
  Ο μάρτυρας Λεωνίδης συνελήφθη το 251 στην Τροιζηνία κατά τους διωγμούς του Δεκίου και οδηγήθηκε στην Κόρινθο, όπου και καταδικάστηκε σε καταποντισμό μαζί με επτά συμμάρτυρες γυναίκες. Όπως τα νερά του Σαρωνικού στα αρχαία χρόνια ξέβρασαν τη λάρνακα με τη νεκρή Σεμέλη και τον Διόνυσο και άρχισε μια νέα εποχή, έτσι και τον 3ο αιώνα υπάρχει η παράδοση ότι στην περιοχή του Λεωνιδίου ανευρέθη το νεκρό σώμα του μάρτυρα, γεγονός το οποίο σήμανε την αφετηρία της χριστιανικής εποχής στην περιοχή.

Πηγή: Ιερά Μητρόπολις Μαντινείας & Κυνουρίας